Cara Baca huruf Kanji - 2
Oleh sebab cara tulisan kanji diserap ke dalam bahasa Jepun, sesuatu kanji boleh digunakan untuk menulis satu atau lebih perkataan (atau morfem) yang berbeza. Dari sudut pandangan pembaca, kanji boleh mempunyai satu atau lebih "sebutan". Sebutan aksara itu bergantung kepada konteks, maksud, kegunaan dalam gugusan, dan juga kedudukan dalam ayat. Sesetengah kanji kegunaan am mempunyai sepuluh atau lebih sebutan yang berbeza. Bacaan-bacaan ini biasanya terbahagi kepada on'yomi atau kun'yomi.
name="On.27yomi_.28Bacaan_berdasarkan_Bahasa_Cina.29" id="On.27yomi_.28Bacaan_berdasarkan_Bahasa_Cina.29">
[sunting] On'yomi (Bacaan berdasarkan Bahasa Cina)
On'yomi (音読み?), iaitu bacaan Cina-Jepun, merupakan anggaran Jepun terhadap sebutan bahasa Cina sesuatu aksara sewaktu diperkenalkan kepada orang Jepun. Sesetengah aksara kanji diperkenalkan dari tempat-tempat berbeza di China pada masa-masa yang berlainan, maka mempunyai banyak sebutan on'yomi dan selalunya pelbagai maksud. Kanji yang dicipta di Jepun biasanya tidak mempunyai on'yomi, kecuali aksara 働 "bekerja", yang disebut dalam kun'yomi sebagai hataraku dan on'yominya dō, serta aksara 腺 "kelenjar", yang hanya disebut dalam on'yomi iaitu sen.
Biasanya, on'yomi dibahagikan kepada empat jenis:
- Go-on (呉音? "bunyi Wu"), berdasarkan sebutan ketika zaman Dinasti Selatan dan Utara atau Baekje (sebuah negeri kuo di Semenanjung Korea), pada abad ke-5 dan ke-6. Go merujuk kepada rantau Wu (kawasan sekeliling Shanghai kini).
- Kan-on (漢音? "bunyi Han"), berdasarkan sebutan ketika zaman Dinasti Tang dari abad ke-7 hingga abad ke-9, terutamanya sebutan piawai di ibu kota Chang'an.
- Tō-on (唐音? "bunyi Tang"), berdasarkan sebutan dinasti-dinasti lanjut, seperti dinasti Song dan Ming (明), meliputi semua bacaan yang diterap sejak zaman Heian hingga zaman Edo.
- Kan'yō-on (慣用音?), iaitu sebutan kanji yang tersilap atau diubahsuai yang diterima dalam bahasa.
Contoh (sebutan jarang dalam tanda kurungan)
| Kanji | Maksud | Go-on | Kan-on | Tō-on | Kan'yō-on |
|---|---|---|---|---|---|
| 明 | terang | myō | mei | (min) | - |
| 行 | berjalan | gyō | kō | (an) | - |
| 極 | terlalu | goku | kyoku | - | - |
| 珠 | mutiara | shu | shu | ju | (zu) |
| 度 | darjah | do | (to) | - | - |
| 輸 | pengangkutan | (shu) | (shu) | - | yu |
| 子 | anak | shi | shi | su | - |
| 清 | jelas | shō | sei | (shin) | - |
| 京 | ibu negara | kyō | kei | (kin) | - |
| 兵 | askar | hyō | hei | - | - |
| 強 | kuat | gō | kyō | - | - |
On'yomi didapati terutamanya dalam kata majmuk pelbagai kanji (熟語 jukugo?), kebanyakannya merupakan hasil penerapan perkataan bahasa Cina (beserta kanji-kanjinya) bagi konsep yang sebelumnya tidak pernah wujud dalam bahasa Jepun atau tidak dapat disebut dengan rapi melalui perkataan tempatan. Satu pengecualian kepada hukum ini didapati terutamanya dalam nama keluarga, yang mana sebutan kun'yomi lebih kerap digunakan (lihat bawah).
[sunting] Kun'yomi (sebutan Bahasa Jepun)
Kun'yomi (訓読み?), merupakan bacaan berdasarkan perkataan bahasa Jepun yang asli, atau yamatokotoba (大和言葉?), yang menganggarkan maksud aksara Cina dengan setepat mungkin sewaktu diperkenalkan kepada orang Jepun. Sepertilah on'yomi, adanya kes pelbagai sebutan kun bagi satu kanji yang sama, dan sesetengah kanji langsung tiada kun'yomi.
Contohnya, aksara kanji bagi timur, 東, disebut secara on sebagai tō. Namun, bahasa Jepun juga ada dua perkataan bagi "timur": higashi dan azuma. Maka aksara kanji 東 disebut dalam kun'yomi sebagai higashi atau azmuma. Lain pula bagi kanji 寸, iaitu suatu unit ukuran Cina (sedikit lebih seinci), oleh sebab tiadanya persamaan dalam bahasa Jepun, maka cuma ada on'yomi iaitu sun.
Kun'yomi disifatkan melalui struktur sukukata (C)V yamatokotoba yang ketat. Kebanyakan kun'yomi kata nama atau adjektif panjangnya dua atau tiga sukukata, manakala kun'yomi kata kerja selalunya satu atau dua sukukata panjangnya (tanpa mengira hiragana ekoran bergelar okurigana, itupun dianggap sebahagian daripada bacaan).
Dalam sesetengah kes, pelbagai kanji diberi untuk meliputi satu perkataan bahasa Jepun. Biasanya apabila berlakunya kes sebegini, kanji yang berbeza menyentuh perbezaan maksud yang tertentu. Contohnya, perkataan なおす (naosu), jika ditulis 治す, bererti "menyembuh penyakit"; jika ditulis 直す maksudnya "membaiki atau memperbetulkan sesuatu" (seperti basikal atau rencana Wikipedia yang tidak bermutu). Adanya perbezaan maksud sedemikian yang amat ketara; bagi kes yang lain pula perbezaan maksudnya tidaklah ketara. Kadang-kadang terjadinya perselisihan pandangan di kalangan hasil rujukan—sesebuah kamus mungkin menyatakan bahawa kanji-kanji tesebut sama maksudnya, tetapi sesebuah kamus yang lain mengetengahkan perbezaan kegunaannya. Oleh sebab kekeliruan ini, orang Jepun mungkin menghadapai masalah kanji yang mana wajar dipakai. Salah satu jalan penyelesaian ialah untuk menulis perkataan tersebut dalam hiragana, iaitu kaedah yang kerap digunakan untuk kes-kes yang lebih rumit seperti もと moto, yang mempunyai sekurang-kurangnya lima bentuk kanji berlainan: 元, 基, 本, 下, 素, tiga daripadanya tidak ketara beza maksudnya.
Bacaan dialek tempatan bagi kanji juga dikelaskan di bawah Kun'yomi, terutamanya sebutan bagi perkataan dalam Bahasa-bahasa Ryukyu.
